Robaki to pasożytnicze robaki, które żyją w jelitach lub tkankach ludzi. Zdecydowana większość pasożytów ma dwóch żywicieli - pośredniego i końcowego. Jednak niektóre pasożyty pasożytują w ciele, nie opuszczając go i nie wchodząc do środowiska. Robaki są wszechobecne. Największa ich liczba występuje w krajach o ciepłym i wilgotnym klimacie.
Objawy robaków w jelitach zależą nie tylko od rodzaju inwazji, ale także od charakterystyki jej przebiegu.
Najczęstsze rodzaje pasożytów
Istnieje siedem głównych odmian robaków pasożytniczych:
Owsiki
Owsiki to małe nitkowate robaki należące do kategorii nicieni. Wielkość osoby dorosłej nie przekracza 1 mm. W organizmie człowieka żyją głównie w jelicie grubym, powodując podrażnienia, uszkodzenia błony śluzowej i zapalenie jelit. Enterobiaza wywołana przez owsiki ma okres inkubacji około 15 dni. Ponadto rozwija się charakterystyczny obraz kliniczny. Czas trwania choroby wynosi 2 miesiące, co odpowiada długości życia robaka. W rzeczywistości niezależne rozwiązanie choroby nie występuje, ponieważ w przypadku enterobiazy istnieje mechanizm samozakażenia.
Uwaga: objawy owsicy są rzadko wymawiane. Choroba często występuje w postaci niewyraźnej, nie ma wyraźnych objawów diagnostycznych. Podejrzenie enterobiazy u dzieci pojawia się, gdy dziecko skarży się na swędzenie w okolicy odbytu.
Inwazja owsików występuje, gdy nie są przestrzegane zasady higieny osobistej. Droga transmisji jest fekalno-oralna. Osoba, która dotyka skażonej powierzchni, a następnie nie myje rąk, połyka jaja robaków. Podobnie dochodzi do ponownego zakażenia enterobiazą. Pacjent, odczuwając swędzenie w okolicy odbytu, drapie się w niepokojący obszar, a następnie przystępuje do jedzenia. Jaja robaków, które spadają na ręce, są połykane. Cykl rozwoju pasożyta zaczyna się od nowa.
Glista
Glisty to dwupienne glisty, które żyją w jelicie cienkim ludzi i zwierząt. Długość żeńskiego robaka wynosi 40 centymetrów. Rozmiar samca jest znacznie mniejszy. Jego długość zwykle nie przekracza 25 centymetrów. Cechą identyfikacyjną samca jest spiczasty koniec ciała.
Cykl życiowy glisty jest nieco bardziej złożony niż owsików. Droga zakażenia jest fekalno-oralna. Jaja robaków spadają na ręce osoby podczas pracy z ziemią i zabrudzonymi przedmiotami. W żołądku z jaja wyłania się młoda larwa, wnikając do krwiobiegu za pomocą haczyków. To tam rośnie i migruje. Zanim larwa dostanie się do płuc, osiąga stan, który pozwala jej rozwinąć się w osobnika dojrzałego płciowo. Pacjent kaszle larwę, po czym zostaje ponownie połknięty, wchodzi do jelit, zamienia się w dorosłego glisty.
Własoglawy
Vlasoglav to glista należąca do grupy nicieni. Jest pasożytem żyjącym w jelicie grubym ludzi i zwierząt domowych. Zewnętrznie robak wygląda jak cienka szara nić o różnej grubości. Przednia część kręgosłupa szyjnego jest cienka i długa. Plecy są pogrubione i skrócone. Oto narządy wewnętrzne. Długość ciała włosogłówki nie różni się w zależności od płci i wynosi 3-5 centymetrów.
Jaja włosogłówki, już pasożytnicze w organizmie żywiciela, przedostają się do środowiska wraz z kałem. Tutaj dojrzewają i stają się inwazyjne. Osoba zostaje zarażona drogą fekalno-oralną, jeśli nie są przestrzegane zasady higieny osobistej. Larwy włosogłówki dostają się do jelit, rosną, żywią się mikroflorą i rozwijają się. Następnie młode osobniki robaków migrują do jelita grubego. rozwija się trichuriasis.
Więzy
Tasiemce to tasiemce, czasami osiągające 25 metrów długości. Do najbardziej znanych przedstawicieli tego rodzaju pasożytów należą:
- byk tasiemiec;
- tasiemiec wieprzowy;
- szeroka wstążka.
Budowa ciała wszystkich tasiemców jest podobna. Mają głowę, szyję i ciało składające się z wielu segmentów. Segmenty znajdujące się bliżej końca ciała mają macicę wypełnioną jajami. Są oddzielone od tasiemca i wychodzą z kałem.
Z reguły cykl życiowy tasiemców zakłada obecność dwóch żywicieli - pośredniego i końcowego. Host pośredni może się różnić w zależności od rodzaju robaka. Osoba zostaje zarażona połknięciem larw zawartych w niedogotowanym mięsie lub rybach.
Echinokok
Echinococcus jest najmniejszym istniejącym tasiemcem. Jego długość to 2-8 mm. Dojrzały osobnik ma skoleks, szyję i 3-4 segmenty. Żyje w jelitach mięsożernych zwierząt z rodziny psowatych. Żywiciele pośredni mogą być roślinożercami lub ludźmi. Jaja robaków spadają na dłonie w kontakcie z żywicielem ostatecznym lub podczas zbierania dzikich jagód zasianych jajami echinokoków.
Po spożyciu jaj osoba staje się żywicielem pośrednim. W jego ciele larwy wnikają do naczyń krwionośnych, wraz z przepływem krwi są przenoszone do narządów i tkanek, gdzie osadzają się i przekształcają w Finna - bańkę wypełnioną płynem i zawierającą skoleks pasożyta. W takim przypadku Fin może osiągnąć duże rozmiary, co prowadzi do ucisku narządów i tkanek. Szczególnie niebezpieczna jest lokalizacja torbieli bąblowicy w mózgu, wątrobie i płucach.
schistysomia
Schistisomes to robaki dwupienne należące do kategorii płazińców. Mają przyssawki ustne i brzuszne. Samica jest nieco dłuższa od samca. Ostatecznym gospodarzem schistosomu są ludzie i ssaki. Helminth osiada w małych naczyniach jelita grubego, miednicy małej i pęcherza. Jaja pasożyta są uwalniane do krwiobiegu, odfiltrowywane przez nerki i wydalane z moczem.
Larwy pasożytów, które wpadły do zbiornika słodkowodnego, przenikają do ciał mięczaków, gdzie kontynuują swój cykl rozwojowy. Po 6-8 tygodniach zarodki ponownie trafiają do otwartej wody, gdzie zamieniają się w cerkarie - larwy ogoniaste, które mogą przenikać do organizmu człowieka przez nienaruszoną skórę. Z reguły infestacje u ludzi rozwijają się podczas pływania w otwartej wodzie, prania w nich ubrań lub innych kontaktów z otwartą wodą.
Filariae
Filariae to okrągłe, nitkowate robaki. Istnieje około 8 odmian filarii, które pasożytują w ludzkim ciele. Żywicielem pośrednim i nosicielem choroby są owady wysysające krew. Zakażenie człowieka następuje, gdy ukąszenia owadów i larwy robaków wnikną do górnych warstw skóry.
Rozmieszczenie larw w ciele żywiciela końcowego odbywa się drogą krwiopochodną. Robaki rozprzestrzeniają się po całym ciele, osadzają się w narządach i tkankach, powodują reakcje alergiczne, obrzęk dotkniętego obszaru, limfostazę, proliferację komórek śródbłonka.
Jak rozpoznać robaki w domu?
Możliwe jest założenie obecności robaków w ciele na podstawie tej lub innej cechy charakterystycznej. Ponadto w celu szybkiej diagnozy robaczyc opracowano specjalny test składający się z kilku pytań.
Oznaki obecności pasożytów w ciele
Oznaki robaków w ciele osoby dorosłej zależą bezpośrednio od rodzaju inwazji.
- Enterobioza - swędzenie w odbycie, bezsenność, drażliwość, niestrawność, biegunka, utrata apetytu, ból po prawej stronie brzucha, wzdęcia, fałszywa chęć wypróżnienia.
- Glistnica - wymioty, ból pępka, suchy kaszel, nudności, duszność, jaja glisty lub glisty w stolcu, świszczący oddech, gorączka.
- Trichuriasis - wzdęcia, wymioty, kał zmieszany z krwią i śluzem, upośledzenie umysłowe dziecka, bóle brzucha, utrata masy ciała, anemia.
- Inwazja tasiemców - przez długi czas przebiega bezobjawowo. Później pojawiają się epizodyczne bóle brzucha, spadek hemoglobiny we krwi, niestrawność, biegunka i bezprzyczynowa utrata masy ciała.
- Echinococcus - objawy zakażenia pasożytami tworzącymi Finów zależą od tego, który narząd został dotknięty. Wraz z rozwojem torbieli bąblowicy w mózgu pojawiają się objawy neurologiczne. W przypadku uszkodzenia wątroby pacjenci skarżą się na ból po prawej stronie, zażółcenie skóry, ogólne pogorszenie samopoczucia i naruszenie procesów trawiennych.
- Schistosomatoza - utrata masy ciała, bóle brzucha, zawroty głowy, powiększenie wątroby, śledziony, krew w moczu, gorączka, anemia, obrzęk skóry, kamica moczowa, suchy kaszel, zaburzenia wypróżniania.
- Filarioza - powiększenie węzłów chłonnych, hipertermia, osłabienie, bóle głowy, krew w moczu, sztywność ruchów, powiększenie niektórych części ciała, obrzęk skóry, łzawienie.
Uwaga: Większość opisanych objawów jest niespecyficzna i może wystąpić z wieloma innymi chorobami.
Test na pasożyty
Ten test pozwala ocenić prawdopodobieństwo zakażenia robakami pasożytniczymi. Przy jej przekazywaniu należy używać odpowiedzi „tak", „nie", „czasami". Za każdą odpowiedź „tak" przyznawane są 2 punkty, za odpowiedź „nie" - 0 punktów. Odpowiedź „czasami" wymaga jednego punktu.
- Czy są poranne mdłości?
- Czy jest blada skóra, dziąsła?
- Czy istnieje uporczywa anemia, która nie reaguje na terapię lekową?
- Ból lub dyskomfort w jamie brzusznej?
- Czy niestrawności są powszechne?
- Zaburzenia stolca?
- Czy po prawej stronie jest ociężałość?
- Częste bóle głowy?
- Okresowy kaszel?
- Przerywane mrowienie w dużych stawach?
- Nagła utrata wzroku?
- Zgrzytasz zębami we śnie?
- Spożywasz duże ilości jedzenia, wciąż będąc głodnym?
- Częste alergie?
- Czy występuje obrzęk?
- Zmniejszona wydajność?
- Choroby przewlekłe?
- Przerywany ból brzucha?
- Oznaki stanu zapalnego we krwi?
- Swędzenie w odbycie?
- Czy członkowie rodziny mają podobne objawy?
Test negatywny można uznać za test, w którym uzyskano nie więcej niż 6 punktów. Prawdopodobieństwo inwazji istnieje u tych, którzy zdobyli od 6 do 17 punktów. Osoby, które w teście zdobyły od 17 do 24 punktów, są prawie na pewno zarażone tym lub innym robakiem. Przy wskaźniku od 24 do 42 punktów można mówić o wielokrotnej inwazji robaków różnego typu, co zdarza się niezwykle rzadko.
Diagnostyka laboratoryjna
W celu dokładnej diagnozy robaczyc stosuje się kilka rodzajów testów laboratoryjnych:
Analiza kału
Pobieranie próbek materiału biologicznego do analizy odbywa się rano. Niewielka ilość stolca pobranego ze środka całej porcji jest wysyłana do laboratorium. Tutaj uzyskany materiał jest badany wizualnie, próbując określić obecność w nim jaj. Jaja niektórych pasożytów są tak duże, że można je zobaczyć gołym okiem. Jeśli tak się nie stanie, biomateriał jest barwiony specjalnymi technikami, wysiewany na pożywce, po czym jest badany pod mikroskopem. O braku inwazji można mówić dopiero po trzech lub czterech badaniach, podczas których nie wykryto żadnych oznak obecności robaków. Technika jest odpowiednia do oznaczania wszystkich robaków, których jaja i segmenty są wydalane z kałem.
Skrobanie, wymaz
Oznaki obecności owsików i ascaris można wykryć, pobierając skrobanie lub wymaz z fałdów okołoodbytowych pacjenta. Ta metoda jest istotna ze względu na specyfikę reprodukcji robaków. Owsik do składania jaj opuszcza jelito i wychodzi, gdzie odbywa się proces składania jaj. Rozmaz należy pobrać rano, bez wstępnych zabiegów higienicznych. W przeciwnym razie jaja pasożyta zostaną wypłukane, a analiza będzie fałszywie negatywna.
Analiza krwi
W diagnostyce robaczyc pośrednie znaczenie ma ogólne badanie krwi. Bezsporne oznaki obecności pasożytów we krwi za pomocą tej metody badań nie są wykrywane. Z reguły długotrwała obecność pasożytniczych robaków w organizmie prowadzi do pewnego obniżenia poziomu hemoglobiny, pojawienia się niespecyficznych objawów procesu zapalnego (podwyższona ESR, leukocytoza).
Badanie krwi ELISA
Metoda immunotestu enzymatycznego (ELISA) opiera się na wykrywaniu przeciwciał przeciwko toksynom pasożytniczym i odpowiedzi enzymatycznej organizmu na obecność robaków pasożytniczych. Ta metoda badawcza pozwala zdiagnozować chorobę, nawet jeśli robak z tego czy innego powodu nie złożył jaj. Test ELISA jest najbardziej produktywny we wczesnych stadiach inwazji, kiedy robak dopiero zaczyna się rozwijać w ludzkim ciele.
Co zrobić, jeśli się zarazisz?
Jeśli występują oznaki infekcji pasożytniczej, nie należy podejmować samodzielnych prób terapii. Niezależnie od objawów dżdżownic u dorosłych, najlepszym sposobem postępowania jest wizyta u parazytologa lub gastroenterologa. Przepisze niezbędne testy, będzie w stanie prawidłowo ocenić niebezpieczeństwo choroby, dobrać leki, które szybko i całkowicie usuną pasożyty z organizmu.
Pomimo pozornej prostoty choroby, robaczyce mogą mieć bardzo poważne konsekwencje. Zdarzają się przypadki, gdy obecność pasożytów prowadziła do perforacji jelita, jego niedrożności, zapalenia otrzewnej i sepsy. Nowoczesne leki pozwalają szybko i niezawodnie pozbyć się robaków. Jednak prawie każdy z nich ma szereg przeciwwskazań i zaleceń dotyczących stosowania, o których wie tylko specjalista. Dlatego każdy lek przeciwrobaczy lub tradycyjną medycynę należy stosować wyłącznie po konsultacji z lekarzem.