Cykle życiowe pasożytów człowieka i zwierząt: rodzaje i klasyfikacja

Koło życia- jest to całość wszystkich etapów rozwoju „od jaja do jaja", a w przypadku braku jaja, od dowolnego etapu do najbliższego podobnego. Głównymi biologicznymi aspektami życia każdego organizmu są adaptacje zapewniające zachowanie jednostki i gatunku.

U pasożytów (w przeciwieństwie do zwierząt wolno żyjących) odżywianie jest zapewnione nieprzerwanie, w związku z czym wzrasta aktywność reprodukcyjna organizmu. Wzmożone rozmnażanie się pasożyta w związku z przestrzennym i czasowym ograniczeniem jego siedliska prowadzi do szybkiego przeludnienia tego miejsca i związanej z tym konieczności przesiedleń gatunku w celu jego ochrony.

Całość wszystkich etapów ontogenezy pasożyta i dróg jego przenoszenia z jednego żywiciela na drugiego nazywa się jego cyklem życiowym.

Formy cykli

Dowiedziawszy się, że pasożyty to organizmy wykorzystujące do swojego rozwoju inne żywe istoty, ważne jest, aby zrozumieć, jakie istnieją możliwości rozwoju życia. Według klasyfikacji istnieją cykle proste i złożone. Pierwsza następuje bez zmiany właściciela. Przykładami mogą być rozwój glisty, ameby, włosogłówki i tak dalej. Złożona grupa obejmuje kilka hostów jednocześnie. Mogą to być kręgowce, ryby, skorupiaki i tak dalej. Przykładem są robaki.

Cykl rozwojowy włosogłówki nie wymaga żywiciela pośredniego.

Po wejściu do żywiciela końcowego pasożyty rosną i rozmnażają się. W zależności od rodzaju patogenu larwy mogą pozostać w organizmie lub opuścić organizm. W większości przypadków wydalanie następuje przez jelita. Dzięki temu możliwe jest określenie rodzaju patogenu za pomocą prostych testów.

Cechy etapów cyklicznych

Każdy etap rozwoju ma swoją własną charakterystykę. Nawet leczenie ustala się wyłącznie na podstawie tego czynnika. Wyjaśnia to fakt, że na przykład nie wszystkie leki działają na larwy, podczas gdy znacznie łatwiej jest pozbyć się dojrzałych pasożytów.

Pośredni i końcowy nosiciel pasożyta zależy od rodzaju robaczycy.

W związku z tym przyjrzyjmy się, jak przebiega cykl rozwoju:

• Rozproszenie – cykl ten ma miejsce wtedy, gdy żywiciel pośredni, będący źródłem, a nie etapem końcowym, uważany jest za jedyną opcję w danym momencie, czyli nie ma potencjalnego żywiciela ostatecznego. W takiej sytuacji żywiciel pośredni służy do dalszego rozwoju i odżywiania.
• Aktywny wzrost - po osiągnięciu najbardziej odpowiednich warunków pasożyt zatrzymuje się, naprawia się, jeśli istnieją odpowiednie urządzenia, i rozpoczyna swój wzrost do stanu dojrzałości płciowej.
• Migracja do innego siedliska - po złożeniu jaj przez dojrzały osobnik w większości przypadków migruje on w celu dalszego rozwoju. Można je dystrybuować na różne sposoby. Najczęściej pasożyty migrują poprzez układ pokarmowy wraz z masą pokarmową. Są też takie, które ze względu na swój rozmiar z łatwością przenikają do krwioobiegu i rozprzestrzeniają się po całym organizmie.
• Rozmnażanie bezpłciowe – niektóre rodzaje pasożytów wyróżniają się tym, że do rozmnażania nie potrzebują drugiego partnera. Najbardziej uderzającym przykładem jest tasiemiec, u którego każda strobila ma macicę, w której rozmnażają się dojrzałe jaja.

Ważne pojęcia

Pierwszą rzeczą, na którą należy zwrócić uwagę przy zapoznawaniu się z pasożytami, jest pojęcie „żywiciela". Jest to organizm, w którym zachodzi rozwój i rozmnażanie się pasożytów. Osobno wyróżnia się „gospodarz pośredni". W tym przypadku patogen pozostaje w organizmie do czasu, aż będzie miał możliwość migracji do najkorzystniejszego środowiska, jakie zapewnia żywiciel ostateczny.

Cykl może wystąpić przy zmianie 1-4 żywicieli. W tym przypadku pierwszy jest pośredni, a pozostałe są dodatkowe. Poprzez bezpośredni kontakt lub przez żywiciela pośredniego pasożyty przedostają się do żywiciela końcowego. To tutaj następuje rozwój i rozmnażanie płciowe.

Rozwój pasożyta rozpoczyna się w momencie przedostania się go do żywiciela końcowego.

Istnieją również takie koncepcje, jak pasożytnictwo rezerwuarowe i żywiciel-żywiciel. W pierwszym przypadku mówimy o sytuacji, w której pasożyt po osiągnięciu odpowiednich warunków może przez długi czas pozostać niezmieniony, czekając na korzystniejszą opcję zasiedlenia.

Dostawca-właścicieljest organizmem wykorzystywanym wyłącznie jako pokarm. Najprostszą opcją są szczypce. Rozumiejąc, w jaki sposób pasożyty tego typu żerują, można zrozumieć, że do istnienia potrzebują ludzkiej krwi, ale nie pozostają w organizmie człowieka ani na nim przez dłuższy czas.

Wyróżnia się także pojęcie „rezerwuaru pasożyta" lub „żywiciela rezerwuaru". Jest to żywiciel, w którego ciele patogen może żyć przez długi czas, gromadząc się, rozmnażając i rozprzestrzeniając się po całym otoczeniu.

Biologia pasożytów

Noszenie pasożytów rozpatrywane jest osobno – w przypadku pasożytów chorobotwórczych żyjących w organizmie człowieka, jednak rozwój choroby nie następuje. Jednak taka osoba stwarza zagrożenie dla innych.

Pasożyt i jego żywiciel wpływają na siebie nawzajem.

Szkodliwe działanie pasożyta na żywiciela:

1. Mechaniczny;
2. Toksyczny;
3. Wycofanie jedzenia;
4. Naruszenie integralności tkanki.

W związku z tym organizm żywiciela „reaguje" na wpływ pasożyta.

Zakażenia wywołane pasożytami można podzielić ze względu na wrażliwość patogenu na żywiciela:

1. Antroponotyczny - człowiek pełni rolę gospodarza;
2. Zoonotyczny - różne zwierzęta pełnią rolę żywicieli;
3. Choroby antropozonotyczne to choroby inwazyjne i zakaźne występujące powszechnie u ludzi i zwierząt.

Parazytologia medyczna obejmuje 3 główne sekcje:

1. Pierwotniaki pasożytnicze - pierwotniaki.
2. Robaki pasożytnicze, robaki - helmintologia.
3. Stawonogi - arachnologia.

Etapy cyklu życia

W większości przypadków pierwotniaki mają specjalne stadia przystosowane do przeprowadzenia fazy przejścia od jednego żywiciela do drugiego. Etapy te nazywane są propagacyjnymi.

U pasożytów jelitowychetapy rozrodczezwykle przystosowane do doświadczeń w środowisku zewnętrznym. Większość pierwotniaków jelitowych tworzy cysty pokryte gęstą błoną. Kiedy cysty wielu gatunków (Entamoeba histolytica, E. coli, Lamblia jelitowe itp. ) dojrzewają, następuje kilka kolejnych podziałów jądra.

Po uderzeniu dojrzałegocysta wielojądrowaU nowego żywiciela cytoplazma dzieli się, tworząc kilka osobników. Cysty zazwyczaj zaopatrzone są w składniki odżywcze, które są zużywane w procesie dojrzewania oraz podczas przebywania cysty w środowisku zewnętrznym. Stadium rozmnażania kokcydiów to zapłodniona żeńska komórka rozrodcza (oocysta) pokryta błoną.

Większość pasożytniczych pierwotniakówtkanka i krew kręgowców jest przenoszona z jednego żywiciela na drugiego za pomocą wektora. Etapy rozmnażania w tym przypadku są zlokalizowane we krwi lub w zewnętrznej powłoce kręgowca. Czynnik wywołujący chorobę Chagasa, Trypanosoma cruzi, namnaża się w fazie leiszmanialnej w komórkach narządów wewnętrznych. Leiszmańskie formy pasożyta zamieniają się w trypanosomy, które przenikają do krwioobiegu, ale nie rozmnażają się w nim.

Przenoszenie infekcjizachodzi poprzez wektor, robaka wysysającego krew. Czynnik wywołujący indyjską leiszmaniozę trzewną (kala-azar), Leishmama donovani, namnaża się w komórkach histofagocytarnych tkanek słabo dostępnych dla wektora. Jednak na późnym etapie procesu na skórze pacjenta może powstać późny leiszmanoid – zmiana zawierająca dużą liczbę leiszmanii. W niektórych przypadkach w przypadku tej choroby leiszmania występuje również we krwi. Stadiami rozrodczymi pasożytów malarii są gamonty krążące w krwioobiegu żywiciela.

Wraz zetapy rozrodczew cyklu życiowym pasożytów tkankowych występują tzwetapy inwazyjne, przystosowany do penetracji żywiciela kręgowca. Zatem rozwój przedstawicieli rodzaju Trypanosoma w wektorze kończy się utworzeniem metacyklicznych trypanosomów, które nie rozmnażają się już w wektorze i są przystosowane do rozwoju u żywiciela kręgowca.

Inwazyjnymi stadiami pasożytów malarii są sporozoity.

Grupy robaków

Każdy rodzaj robaków rozwija się tylko w określonych warunkach. W zależności od warunków rozwoju robaki pasożytnicze dzielą się na dwie duże grupy:biohelmintyIgeohelminty.

Biohelminty

DobiohelmintyNależą do nich pasożyty, które rozwijają się przy udziale dwóch lub więcej organizmów. W jednym organizmie żyją dorosłe formy robaka, w drugim - stadia larwalne.

Organizm, w którym pasożytują dorosłe formy i zachodzi rozmnażanie płciowefinał(lub ostateczny) właściciel.

Organizmem, w którym rozwijają się formy larwalne, jestmediatorwłaściciel. Na przykład dorosły tasiemiec bydlęcy jest pasożytem w jelicie człowieka, a rozwój jego larw następuje w organizmie bydła.

Zatem w przypadku tego tasiemca człowiek jest żywicielem ostatecznym, a krowy żywicielem pośrednim.

Biohelminty obejmują większość przedstawicieli typu płazińców.

Geohelminty

Geohelmintyto pasożyty, które w trakcie swojego rozwoju nie wymagają zmiany żywiciela. Ich jaja są wydalane z organizmu wraz z kałem do środowiska zewnętrznego i przy określonej temperaturze i wilgotności rozwijają się w nich larwy.

Takie jajo zawierające larwę staje się zakaźne. Po dostaniu się do organizmu człowieka (w jelitach) larwy uwalniają się ze skorupek jaj, penetrują określone narządy i osiągają dojrzałą formę płciową. U niektórych robaków larwa jest uwalniana z jaja w środowisku zewnętrznym. Taka larwa żyje w wodzie lub w glebie, przechodzi pewne etapy rozwoju, a następnie aktywnie przenika do organizmu przez skórę.